بیماریهای زنان زایمان و نازایی

وب لاگ رسمی دکتر رویا پورقربان جراح و منخصص زنان زایمان و نازایی بورد تخصصی از دانشگاه تهران

بیماریهای زنان زایمان و نازایی

وب لاگ رسمی دکتر رویا پورقربان جراح و منخصص زنان زایمان و نازایی بورد تخصصی از دانشگاه تهران

اندومتریو.

 

تصویر برداشته شده در لاباروسکوبی نقاط اندومتریو. را نشان میدهد 

اندومتریوز و روش درمان

 

درمان آندومتریوز به روش لاپاروسکوپی


 

بالنت برکر- توماس اچ اسن هسو- کیت ال لی سینا نزهت فرهاد نزهت 

و کامران نزهت.

ترجمه دکتر رویا پورقربان

 

آندومتریوز بیماری شایع زنان است که در سنین باروری دیده می شود. این بیماری با درد مزمن لگن و نازایی همراه می باشد که موجب پائین آمدن کیفیت زندگی و بروز موربیدیته سایکولوژیک و غیبت از کار می گردد. این بیماری در اثر وجود بافت اندومتر در خارج از محل طبیعی خود بخصوص در پریتوئن لگنی و همچنین در تخمدانها و سپتوم رکتوواژینال و بصورت نادر در پریکاردیوم و پلور وحتی در مغز ( 2 و 1) ایجاد می شود.

شیوع آندومتریوز لگنی %10-6% در جمعیت عادی زنان می باشد ولی درخانمهایی که از درد و ناباروری ویا هردوشکایت دارند به 50%-35 % می رسد.

 (3) این بیماری در زنان  سنین باروری تشخیص داده می شود هر چند بعلت تعدد علائم و نشانه ها و شک به بیماریهای دیگر تشخیص ممکن است مدت زمان طولانی بتعویق افتد.د ر میان بیماریهای ژنیکولوژیک فقط شیوع لیومیوها از آندومتریوز بیشتر است. (4) استاندارد طلاعی جهت تشخیص این بیماری لگنی بررسی جراحی با لاپاراتومی یا لاپاروسکوپی می باشد . روشهای درجه بندی مختلفی برای تعیین شدت بیماری ابداع شده است. کلاسیفیکاسیونی که توسط انجمن ناباروری امریکا در سال 1996 تدوین شده بیشتر ازهمه برای       staging این بیماری مورد استفاده قرار میگیرد.(5) بیماران مبتلا به اندومتریوز بر حسب مرحله بیماری علائم متفاوتی را نشان می دهند و درمان بستگی به سن بیمار وسعت بیماری _ شدت علائم و  همچنین تمایل به حفظ  باروری دارد.

معمولا درمان بعلت درد نازائی کاهش عملکرد مثانه ، حالب و روده ها ضرورت می یابد. این بیماری بطریقه طبی یا جراحی درمان میشود.

سابقه تاریخی

راکیتانسکی (6) آندومتریوز لگنی در لوله ها رحم و تخمدان را در سال 1860توصیف نموده است قبل ازسال 1960 درمان لزوما عبارت از هیسترکتومی و سالپنگوافورکتومی دو طرفه بود. (7) و از آن زمان تاکنون روشهای محافظه کارانه برای از بین بردن درد و حفظ باروری بیمار ابداع شده است.بعد از پی بردن به اثرات منفی ترومای جراحی وچسبندگی بعد از عمل در سیر بیماری استفاده از روشهای میکروسرجری در درمان این بیماری بکار گرفته شد و نتایج بهتری را بدنبال داشت. (8) ولی علیرغم آن عود بیماری از بین نرفت.(9) پیشرفتهای اخیر در تکنیکهای جراحی اندوسکوپی و افزایش پیچیدگی لوازم جراحی ، روشهای جدیدتر و لوازم جدیدتری را در اختیار جراح قرار داده است. (10)

اضافه نمودن یک دوربین فیلمبرداری کوچک به لاپاروسکوپ (ویدئو لاپاروسکوپی) بمیزان زیادی شیوع اعمال جراحی به روش اندوسکوپی را افزایش داد زیرا به این ترتیب جراح قادر می باشد در وضیعت ایستاده و با استفاده از بزرگنمایی دوربین اعمال جراحی را بهتر انجام دهد (12و11) نزهت و همکاران شروع به انجام جراحی هایGI  و GU    به روش لاپاروسکوپی در اواسط و اواخر دهه 80 نمودند (13)  ودر حال حاضر لاپاروسکوپی روشی مقبول برای انجام جراحی ها به روش کمتر تهاجمی می باشدکه با مشاهده نمای پانورامیک لگن میتوان در هنگام تشخیص جراحی مورد نیاز را انجام داد.

هر دوروش لاپاروسکوپی جراحی ولاپاراتومی در درمان بیماری و کاهش تعداد ایمپلنت های آندومتریوزی و بهبود دیسمنوره و درد لگنی و بهتر شدن باروری بیمار مفید بوده است. (8-14) هر چند با ا ین روشها به اندازه روشهای رادیکال نمیتوان کاملا به درمان قطعی بیماری دست یافت. (20-19)

ادامه مطلب......... 

ادامه مطلب ...

اندومتریوز

                       آندومتریوز                         

 

 Endometriosis                                               

 

آندومتریوز به حالتی اطلاق می شود که بافت آندومتر که لایه داخلی رحم می باشد ، در سایر جاهای بدن یافته شود.

سن : بیشترین شیوع بین 45- 30 سالگی است .

نحوه زندگی : نداشتن فرزند از علائم خطر است .

ژنتیک : گاهی شیوع خانوادگی می یابد .

آندومتریوز لایه داخلی رحم می باشد که به طور طبیعی هر ماه به هنگام پریود ریزش می یابد و سپس مجدداً رشد می کند . در آندومتریوز تکه هایی از آندومتر به سایر اعضاء در حفره لگن مانند تخمدانها و روده تحتانی می چسبند . این تکه های آندومتر جایگزین شده در سایر نقاط تحت تأثیر هورمونهای سیکل قاعدگی قرار گرفته و واکنش نشان می دهند و در طی پریود خونریزی می نمایند . خون نمی تواند از طریق واژن از بدن خارج شود و باعث حساسیت و تحریک پذیری بافت اطراف می گردد که منجر به درد شکمی و در نهایت منجر ه اسکار ( جای زخم ) می گردد . تحریک پذیری و حساسیت تخمدانها ممکن است منجر به کیستهای دردناک گردد . آندومتریوز حالت شایعی است و بیشتر از یک پنجم خانمها را در سن بارداری متلا می سازد . خانمهایی که فرزندی تا سن 30 سالگی ندارند و آنهایی که بدون فرزند مانده اند بیشتر مستعد ابتلا به این حالت هستند . آندومتریوز شدید می تواند اغلب موج مشکلات ناباروری گردد . علت واقعی آندومتریوز ناشناخته است ، اما تئوریهای متعددی وجود دارد . یک تئوری این است که تکه هایی از آندومتر که در طی قاعدگی ریزش می نماید از راه واژن خارج نمی شوند ، در عوض آنها در طول لوله های رحم حرکت نموده و به حفرع لگن وارد می شوند و به سطح اعضاء مجاور آنها می چسبند .

علائم بیماری  

آندومتریوز ممکن است علامتی ایجاد ننماید . در صورت بروز علائم ، میزان شدت آن در خانمها متفاوت می باشد . همچنین علائم ممکن است متفاوت باشند و بستگی به این دارند که کدام عضوء مبتلا شده است و آنها عبارتند از :

  • درد ناحیه تحتانی شکم که معمولاً درست قبل و در طی دوره پریود شدیدتر می شود .
  • بی نظمی پریود یاخونریزی بسیار شدید در طی پریود .
  • درد به هنگام مقاربت .
  • درد تحتانی شکم در طی دفع ادرار .

در صورتیکه آندومترروی قسمت تحتانی روده رشد نماید ممکن است اسهال یا یبوست روز نماید و نیز در طی حرکات روده ایجاد شود و در موارد نادر خونریزی از رکتوم به هنگام پریود ایجاد شود .

اقدامات درمانی

در خانمی که آندومتریوز علامتی ندارد ، ممکن است به هنگام جستجوی علت ناباروری به آن مشکوک شد . برای کمک به تشخیص ، پزشک معاینه لگنی انجام خواهد داد . تشخیص ممکن است توسط لاپراسکوپی تأیید شود که در این اقدام ، اعضای حفره لگن و شکم با استفاده از یک وسیله ، بازدید و معاینه می شوند . درمانهای بسیاری برای آندومتریوز وجود دارد و انتخاب روش درمانی به سن ، اعضای مبتلا ، شدت علائم و تمایل فرد به بچه دار شدن در آینده بستگی دارد . ممکن است درمانهای هورمونی یا جراحی پیشنهاد و توصیه شوند . در انواع خفیف ، ممکن است درمان ضرورت نداشته باشد . اگر علائم باعث درد سر و آزار هستند ، پزشک ممکن است یک نوع از چندین نوع درمان هورمونی که باعث توقف قاعدگی برای چند ماه می شود را توصیه نماید . این داروها ممکن است شامل هورمونهای گنادورلینgonadorelin ) ( صناعی ، شبه گنادورلین ( gonadorelin analogues ) و دانازول ( danazol )  باشند ، تمامی این داروها تولید هورمون استروژن را کم نموده و قاعدگی را متوقف می سازند . در روش انتخابی دیگر ، ممکن است قرصهای ضد بارداری ترکیبی تجویز شود . این درمان معمولاً حدود 12- 6 ماه ادامه می یابد . در طول این مدت ، باید آندوممتریوز بهبود یابد . در صورت عود مجدد این حالت معمولاً از دفعه قبل خفیف تر خواهد بود . تکه های کوچک آنذومتر که در دوره درمان هورمونی به درمان پاسخ نداده اند ، ممکن است به وسیله جراحی توسط لیز در طی لاپاروسکوپی از بین برده و تخریب شوند . به هر حال گاهی آندومتریوز پس از درمان ، عود می نماید و ممکن است بعداً جراحی ضرورت یابد .

در صورتیکه فرد آندومتریوز شدید داشته و تصمیم به داشتن فرزند نداشته و یا نزدیک به یائسگی باشد ، پزشک ممکن است توصیه به هیسترکتومی Hysterectomy نماید . در این عمل رحم برداشته می شود . تخمدانها نیز برداشته خواهد شد و به همراه آن سایر نواحی مبتلا به آندومتریوز نیز برداشته می شوند . در صورت برداشتن تخمدانها قبل از اینکه بیمار به سن طبیعی یائسگی برسد ، یائسگی بروز خواهد نمود . رای تسکین و بهبود علائم ، پزشک احتمالاً درمان جایگزینی هورمونی توصیه خواهد نمود .

لاپاراسکوپی LAPARAOSCOPY

در طی لاپاراسکوپی از یک آلت سفت معاینه به نام لاپاروسکوپ برای مشاهده لگن و شکم از طریق ایجاد شکاف کوچکی در شکم استفاده می شود . لاپاراسکوپی ممکن است برای جستجوی بیماری اعضاء تولید مثل زنانه نظیر آندومتریوز کار رود و همچنین رای بررسی سایر بیماریهای شکمی نظیر آپاندیسیت استفاده شود . بعضی از اعضاء جراحیها نظیر استریل نمودن زنانه ( عقیم سازی ) ، ممکن است در طی این اقدام انجام شوند . لاپاراسکوپی همیشه تحت بیهوشی عمومی انجام می شود . بهبودی نسبت به اعمال جراحی معمولی ، به علت برش کوچکی که در این روش ایجاد می شود ، سریعتر است .

 

پیش آگهی

هر چند درمان معمولاً موفقیت آمیز است ، احتمال عود مجدد آندومتریوز تا هنگام یائسگی و ختم قاعدگی وجود دارد . در صورت برداشتن تخمدانها عود آندومتریوز غیر متحمل است .