اندومتریوز

                       آندومتریوز                         

 Endometriosis                                               

آندومتریوز به حالتی اطلاق می شود که بافت آندومتر که لایه داخلی رحم می باشد ، در سایر جاهای بدن یافته شود.

سن : بیشترین شیوع بین 45- 30 سالگی است .

نحوه زندگی : نداشتن فرزند از علائم خطر است .

ژنتیک : گاهی شیوع خانوادگی می یابد .

آندومتریوز لایه داخلی رحم می باشد که به طور طبیعی هر ماه به هنگام پریود ریزش می یابد و سپس مجدداً رشد می کند . در آندومتریوز تکه هایی از آندومتر به سایر اعضاء در حفره لگن مانند تخمدانها و روده تحتانی می چسبند . این تکه های آندومتر جایگزین شده در سایر نقاط تحت تأثیر هورمونهای سیکل قاعدگی قرار گرفته و واکنش نشان می دهند و در طی پریود خونریزی می نمایند . خون نمی تواند از طریق واژن از بدن خارج شود و باعث حساسیت و تحریک پذیری بافت اطراف می گردد که منجر به درد شکمی و در نهایت منجر ه اسکار ( جای زخم ) می گردد . تحریک پذیری و حساسیت تخمدانها ممکن است منجر به کیستهای دردناک گردد . آندومتریوز حالت شایعی است و بیشتر از یک پنجم خانمها را در سن بارداری متلا می سازد . خانمهایی که فرزندی تا سن 30 سالگی ندارند و آنهایی که بدون فرزند مانده اند بیشتر مستعد ابتلا به این حالت هستند . آندومتریوز شدید می تواند اغلب موج مشکلات ناباروری گردد . علت واقعی آندومتریوز ناشناخته است ، اما تئوریهای متعددی وجود دارد . یک تئوری این است که تکه هایی از آندومتر که در طی قاعدگی ریزش می نماید از راه واژن خارج نمی شوند ، در عوض آنها در طول لوله های رحم حرکت نموده و به حفرع لگن وارد می شوند و به سطح اعضاء مجاور آنها می چسبند .

علائم بیماری  

آندومتریوز ممکن است علامتی ایجاد ننماید . در صورت بروز علائم ، میزان شدت آن در خانمها متفاوت می باشد . همچنین علائم ممکن است متفاوت باشند و بستگی به این دارند که کدام عضوء مبتلا شده است و آنها عبارتند از :

• درد ناحیه تحتانی شکم که معمولاً درست قبل و در طی دوره پریود شدیدتر می شود .
• بی نظمی پریود یاخونریزی بسیار شدید در طی پریود .
• درد به هنگام مقاربت .
• درد تحتانی شکم در طی دفع ادرار .

در صورتیکه آندومترروی قسمت تحتانی روده رشد نماید ممکن است اسهال یا یبوست روز نماید و نیز در طی حرکات روده ایجاد شود و در موارد نادر خونریزی از رکتوم به هنگام پریود ایجاد شود .

اقدامات درمانی

در خانمی که آندومتریوز علامتی ندارد ، ممکن است به هنگام جستجوی علت ناباروری به آن مشکوک شد . برای کمک به تشخیص ، پزشک معاینه لگنی انجام خواهد داد . تشخیص ممکن است توسط لاپراسکوپی تأیید شود که در این اقدام ، اعضای حفره لگن و شکم با استفاده از یک وسیله ، بازدید و معاینه می شوند . درمانهای بسیاری برای آندومتریوز وجود دارد و انتخاب روش درمانی به سن ، اعضای مبتلا ، شدت علائم و تمایل فرد به بچه دار شدن در آینده بستگی دارد . ممکن است درمانهای هورمونی یا جراحی پیشنهاد و توصیه شوند . در انواع خفیف ، ممکن است درمان ضرورت نداشته باشد . اگر علائم باعث درد سر و آزار هستند ، پزشک ممکن است یک نوع از چندین نوع درمان هورمونی که باعث توقف قاعدگی برای چند ماه می شود را توصیه نماید . این داروها ممکن است شامل هورمونهای گنادورلینgonadorelin ) ( صناعی ، شبه گنادورلین ( gonadorelin analogues ) و دانازول ( danazol )  باشند ، تمامی این داروها تولید هورمون استروژن را کم نموده و قاعدگی را متوقف می سازند . در روش انتخابی دیگر ، ممکن است قرصهای ضد بارداری ترکیبی تجویز شود . این درمان معمولاً حدود 12- 6 ماه ادامه می یابد . در طول این مدت ، باید آندوممتریوز بهبود یابد . در صورت عود مجدد این حالت معمولاً از دفعه قبل خفیف تر خواهد بود . تکه های کوچک آنذومتر که در دوره درمان هورمونی به درمان پاسخ نداده اند ، ممکن است به وسیله جراحی توسط لیز در طی لاپاروسکوپی از بین برده و تخریب شوند . به هر حال گاهی آندومتریوز پس از درمان ، عود می نماید و ممکن است بعداً جراحی ضرورت یابد .

در صورتیکه فرد آندومتریوز شدید داشته و تصمیم به داشتن فرزند نداشته و یا نزدیک به یائسگی باشد ، پزشک ممکن است توصیه به هیسترکتومی Hysterectomy نماید . در این عمل رحم برداشته می شود . تخمدانها نیز برداشته خواهد شد و به همراه آن سایر نواحی مبتلا به آندومتریوز نیز برداشته می شوند . در صورت برداشتن تخمدانها قبل از اینکه بیمار به سن طبیعی یائسگی برسد ، یائسگی بروز خواهد نمود . رای تسکین و بهبود علائم ، پزشک احتمالاً درمان جایگزینی هورمونی توصیه خواهد نمود .

لاپاراسکوپی LAPARAOSCOPY

در طی لاپاراسکوپی از یک آلت سفت معاینه به نام لاپاروسکوپ برای مشاهده لگن و شکم از طریق ایجاد شکاف کوچکی در شکم استفاده می شود . لاپاراسکوپی ممکن است برای جستجوی بیماری اعضاء تولید مثل زنانه نظیر آندومتریوز کار رود و همچنین رای بررسی سایر بیماریهای شکمی نظیر آپاندیسیت استفاده شود . بعضی از اعضاء جراحیها نظیر استریل نمودن زنانه ( عقیم سازی ) ، ممکن است در طی این اقدام انجام شوند . لاپاراسکوپی همیشه تحت بیهوشی عمومی انجام می شود . بهبودی نسبت به اعمال جراحی معمولی ، به علت برش کوچکی که در این روش ایجاد می شود ، سریعتر است .

پیش آگهی

هر چند درمان معمولاً موفقیت آمیز است ، احتمال عود مجدد آندومتریوز تا هنگام یائسگی و ختم قاعدگی وجود دارد . در صورت برداشتن تخمدانها عود آندومتریوز غیر متحمل است .