سرطان رحم( اندومتر - سرویکس)

سرطان رحم : 

باید توجه داشته باشید که بعلت وجود دو نوع بافت در ساختمان رحم سرطانهای رحم بدو نوع سرطان سرویکس(دهانه رحم ) و سرطان اندومتر(لایه داخلی رحم) تقسیم میشود که روشهای تشخیص - درمان و پیش آگهی هر کدام متفاوت است در زیر هر دو نوع این کانسر ها بتفضیل توضیح داده میشود .  

۱) سرطان دهانه رحم (کانسر سرویکس)  

رشد سرطانی در انتهای تحتانی سرویکس را سرطان سرویکس گویند .

سن : بیشترین شیوع بین 65- 45 سالگی است .

نحوۀ زندگی : تماس جنسی در سنین پایین بدون استفاده از کاندوم ، تعدد افراد در ارتباطات جنسی بدون استفاده از کاندوم و سیگار از عوامل خطر می باشند .

ژنتیک : عامل قابل توجهی به شمار نمی آید .

سرطان سرویکس یکی از شایعترین سرطانها است که خانمها به آن مبتلا می شوند . در بریتانیا سالانه بیش از 4000 مورد جدید گزارش می شود . به هر حال این سرطان یکی از انواع سرطانی است که می توان با غربال سازی عادی از آن جلوگیری نمود . سرطان سرویکس معمولاً به کندی رشد می نمایند . در مرحله قبل از سرطانی شدن ، سلولهای سرویکس به تدریج از شکل خفیف غیر طبیعی به شکل شدید غیر طبیعی بودن تغییر می یابند که به این حالت دیسپلازی گویند . این تغییرات توسط آزمایش اسمیر سرویکس می تواند مشخص گردد و امکان درمان را قبل از سرطانی شدن به فرد می دهد .

علل بیماری

علت سرطان سرویکس نامشخص است ، اما گواهی دال بر این فرضیه وجود دارد که تغییرات سلولی در سرویکس با بعضی انواع پاپیلوما و ویروس انسانی ( HPV ) مرتبط می باشد . این ویروس در اثر مقاربت بدون استفاده از پوشش کاندوم منتقل می شود و خطر ابتلا به سرطان سرویکس افزایش می یابد و این در صورتی است که فرد مقاربت در سنین پایین بدون استفاده از کاندوم داشته باشد یا با افراد مختلف بدون پوشش کاندوم مقاربت نماید . سیگار نیز عامل خطری برای ابتلا به سرطان سرویکس است . خانمهایی که ایمنی آنها کاهش یافته یا داروهای ایمونوساپرسانت ( تضعیف کننده ایمنی ) Immunosuppressant استفاده می کنند در معرض خطر ابتلا به این سرطان می باشند .

علائم بیماری

سرطان سرویکس همیشه ایجاد علائم نمی نماید . به هر حال در بعضی خانمها ممکن است خونریزی غیر طبیعی واژینال ، به خصوص پس از مقاربت جنسی وجود داشته باشد . از آنجائیکه سرطان پیشرونده است ، علائم بعدی عبارتند از :

• ترشحات آبکی ، خون آلود شدید و بد بو از واژن
• درد لگن
• درد به هنگام مقاربت

در صورت عدم درمان ، سرطان سرویکس ممکن است به رحم منتشر شده و سپس غدد لنفازی لگن را مبتلا سازند . سرانجام سرطان ممکن است به بخشهای دیگر بدن نظیر کبد و ریه دست اندازی نماید .

تشخیص بیماری

در صورتیکه پزشک مشکوک به وجود سرطان سرویکس در فردی گردد ، آزمایش اسمیر انجام خواهد داد . اگر این آزمایش وجود سلولهای غیر طبیعی را نشان داد ، پزشک کلپوسکوپی انجام خواهد داد که در این اقدام سرویکس از طریق دوربینی که قدرت بزرگنمایی دارد بررسی شده و نواحی غیر طبیعی کنترل می گردند . نمونه ای از بافت سرویکس در طی این اقدام برداشته شده و جهت آزمایشات میکروسکوپی برای یافتن سلول سرطانی فرستاده می شود . در صورت تشخیص سرطان سرویکس ، آژمایشات تکمیلی جهت بررسی وجود متاستاز به سایر قسمتها انجام می شوند . این آزمایشات شامل رادیو گرافی قفسه سینه یا MRI از قفسه سینه جهت بررسی ریه ها و آزمایشات خون و CTاسکن شکم جهت ارزیابی عملکرد کبد خواهد بود .

درمان بیماری

درمان بیماری به مرحله بیماری و پیشامدهای خاص آن بستگی دارد . در صورتیکه سرطان محدود به سرویکس باشد و فرد قصد بچه دار شدن داشته باشد ، ممکن است فقط نواحی مبتلا برداشته شوند . اما اغلب در طی یک عمل هیسترکتومی ، سرویکس و رحم برداشته خواهند شد . در صورتیکه گسترش بیماری به رحم ، ممکن است برداشتن رحم به همراه لوله های رحم ، تخمدانها ، قسمت فوقانی واژن و غده های لنفازی نزدیک به آن قسمت ضرورت داشته باشد . در صورتی که خانمی در سنین قبل از یائسگی باشد ممکن است تخمدانها برداشته نشوند . زیرا تخمدانها عمل تولید هورمونهای جنسی را به عهده دارند و برداشتن آنها موجب یائسگی زود رس می گردد . در صورتیکه سرطان به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته باشد ، رادیو تراپی و گاهی شیمی درمانی نیاز است .

پیش آگهی در صورتیکه سرطان سرویکس تشخیص داده شده و سریعاً درمان شود ، اغلب تمامی خانمها بطور کامل بهود می یابند . به هر حال اگر بیماری به قسمت پشت سرویکس گسترش یافته باشد ، مرگ و میر دو پنجم می باشد. آزمایش اسمیر روتین و درمان زود رس سلولهای غیر طبیعی سرویکس به مقدار قابل ملاحظه ای افزایش سرطان سرویکس را در دنیا کاهش داده است . علاوه بر انجام آزمایشات اسمیر بطور عادی ، بایستی سعی نمود خطر ابتلا به این سرطان را بوسیله نکشیدن سیگار و استفاده از روشهای ضد بارداری باریرbarrier   ( مثل کاندوم ) کاهش داد .

 

 ۱ ) سرطان رحم  (  cancer of Uterus (اندومتر  

به تومور سرطانی که در لایه داخلی رحم رشد می نماید ، سرطان رحم گویند .

سن : بین 65- 55 سالگی شایع است .

نحوۀ زندگی : چاقی و نداشتن فرزند از عوامل خطرند .

ژنتیک : عامل قابل توجهی به شمار نمی آید .

سرطان رحم شایعترین سرطان دستگاه تولید مثل زنانه در بریتانیا می باشد و هر ساله حدود 3500 مورد جدید تشخیص داده می شود . اغلب سرطانهای رحم در بافت آندومتر ( لایه داخلی رحم ) رشد می نمایند به ندرت سرطان در دیواره عضلانی رحم ایجاد می شود .

علل بیماری

علت سرطان رحم نا مشخص است . این بیماری بیشتر در سنین 65- 55 سال شایع است و بیشتر در افرادی که افزایش هورمون استروژن دارند یا قبلاً داشته اند دیده می شود . افزایش هورمون استروژن ممکن است موجب افزایش وزن و چاقی و بیماریهای خاصی نظیر سندرم تخمدان پلی کیستیک شود . این سرطان بیشتر در خانمهایی که یائسگی دیررس داشته اند ( پس از 52 سالگی ) یا هرگز فرزندی نداشته دیده می شود .

علائم بیماری

علائم سرطان رحم متفاوت و متنوع است و بستگی به این دارد که آیا سرطان قبل یا بعد از یائسگی ایجاد شده باشد . این علائم عبارتند از :

• در خانمها قبل از یائسگی، پریود شدیدتر از حد طبیعی است یا خونریزی بین دو پریود وجود دارد و یا پس از مقاربت خونریزی ایجاد می شود .
• در خانمها بعد از یائسگی ، خونریزی واژینال که ممکن است از لکه بینی تا خونریزی شدید متغیر باشد ، دیده می شود .

در صورت عدم درمان ، سرطان رحم ممکن است به لوله های رحم و تخمدانها و سایر اعضاء مانند ریه ها و گاهی کبد منشتر شده و گسترش یابد .

تشخیص بیماری

در صورتیکه پزشک با توجه به علائم ، مشکوک به سرطان رحم شد ، معاینه لگنی صورت می گیرد . در طی معاینه یک نمونه کوچک از بافت آندومتر جهت بررسی وجود سلولهای سرطانی برداشته می شود . پزشک همچنین ممکن است سونوگرافی انجام دهد . با وارد کردن یک میله ( prob ) به داخل واژن ضخامت لایه داخلی رحم را اندازه می گیرد . ضخامت بیشتر از حد نرمال لایه داخلی رحم می تواند دلیل وجود یک سرطان رحم باشد . در صورتیکه این آزمایشات قطعی نباشد ، ممکن است هیستروسکوپی نیاز باشد که این عمل یک تکه بزرگ از بافت رحم برداشته می شود . نمونه هایی از آندومتر جهت بررسی سلولهای سرطانی تحت بررسی میکروسکوپی قرار می گیرند . در طی هیستروسکوپی پزشک قادر خواهد بود به طور مستقیم هر گونه ناهنجاری مشهود آندومتر را بررسی نماید . در صورتیکه سرطان رحم تشخیص داده شد، آزمایشاتی انجام خواهد شد تا در صورت انتشار ، سرطان مشخص گردد . برای مثال ممکن است رادیوگرافی قفسه سینه یا MRI قفسه سینه جهت بررسی ریه ها انجام شود . ممکن است آزمایشات خون به منظور بررسی و ارزیابی عملکرد کبد انجام شود .

درمان بیماری

درمان سرطان رحم بستگی به مرحله ای دارد که سرطان در آن مرحله تشخیص داده می شود و نیز به این بستگی دارد که آیا سرطان به سایر قسمتها متاستاز داده است یا خیر .

در اغلب خانمها ، تومور توسط هیسترکتومی قابل درمان می باشد . در این عمل تومور به همراه رحم از طریق جراحی برداشته می شود . معمولاً تخمدانها و لوله های رحمی نیز همزمان با این عمل برداشته می شوند . علاوه بر این نمونه های از غدد لنفاوی نزدیک لگن برداشته و مورد بررسی میکروسکوپی قرار می گیرند تا در صورت انتشار متاستاز تومور سرطانی ، درمانهای بعدی در صورت نیاز انجام شود . ممکن است پس از جراحی رادیوتراپی به منظور از بین بردن سلولهای سرطانی در غدد لنفاوی فرد باید شیمی درمانی شود و هورمون پروژسترون تجویز شود . زیرا باعث کند شدن رشد سلولهای سرطانی می گردد . پس از درمان به طور مرتب فرد مبتلا مورد آزمایشاتی جهت بررسی علائم از نظر تغییرات در نمونه های سلولی برداشته شده از قسمت بالای واژن ( قله واژن ) قرار خواهد گرفت .

پیش آگهی سرطان رحم بستگی به این دارد که درمان در مراحل اولیه این بیماری قبل از انتشار و متاستاز آن به سایر قسمتهای بدن انجام شود یا خیر . حدود چهار پنجم خانمهایی که در مراحل اولیه ، درمان می شوند طول عمری حدود 5 سال بیشتر دارند